تکنولوژی صدای سهبعدی Dolby Atmos چیست؟
در سال 2012 که مفهوم سینمای خانگی به صورت عام بین مردم گسترش یافت و شبکههای سینمای خانگی راه افتادند پیشرفتهای زیادی در حوزه پخش موزیک و صدای باکیفیت در این حوزه شکل گرفت. Dolby Atmos محصول همین دوران است. یک سیستم صدا که در سینماها، تلویزیونها و گوشیهای هوشمند استفاده شده است و به نوعی یک انقلاب در حوزهی پخش صدا محسوب میشود. این تکنولوژی به گونهای است که تاثیر بسیار زیادی در خرید اسپیکر و بلندگو داشته است.
اما تکنولوژی Dolby Atmos چیست و چه کاربردهایی دارد؟ در ادامه به دالبی اتموس و ویژگیهای آن خواهیم پرداخت. از استفادههای متعدد آن خواهیم گفت و با این دنیای هیجانانگیز بیشتر آشنا خواهید شد.
Dolby Atmos چیست؟
در سال 2012 کمپانی Atmos برای پخش صدا در سینماها و اتاقکهای پخش فیلم تعداد زیادی اسپیکر را در نقاط مختلف کار گذاشت تا یک صدای گیرا و سهبعدی به مخاطب برسد. در یک سینما 64 اسپیکر در بالا، پایین و جهات مختلف کار گذاشته شد که باعث شد صدا در ابعاد مختلف منتشر شود و یک اتمسفر صدایی قدرتمند شکل بگیرد.
این تکنولوژی مورد توجه فیلمسازان و طراحان صدا قرار گرفت تا صداها را در نواحی مختلف تغییر دهند و افکتهای صدایی جدید و نوآورانه در این حوزه شکل گرفت. دقت و عمق صدا به مراتب بالاتر رفت و تجربهای جدید از سینما عرضه شد. اما این تکنولوژی تنها به معنای تعداد زیاد اسپیکر نیست. بعد از آن کمپانی Atmos تغییرات زیادی در این حوزه ایجاد کرد و Dolby Atmos را برای المانهای صدایی ارائه کرد.
تا قبل از این صدا تنها در کانالهای ثابت و تعیین شده منتشر میشد. اما اتموس این قانون را به هم زد و نسبتهای مختلف صدا را در کانالهای صدایی مختلف منتشر کرد که باعث ایجاد صدایی متفاوت و البته قدرتمندتر میشد.
حالا طراحان صدا هیچ محدودیتی ندارند و میتوانند به جریان صدا یک مسیر بدهند و نیازی به اسپیکرهای مختلف هم وجود ندارد. حتی گوشیهای هوشمند هم این صدا را به خوبی پخش میکنند. Dolby Atmos در گوشیهای هوشمند و اسپیکرها یک فضای مجازی سهبعدی برای صدا ایجاد میکند.به طور مثال اگر در فیلم باران ببارد یا پرندهای در آسمان پرواز کند شما صدا را از قسمت بالا خواهید شنید. اگر قطار از سمت چپ بیاید صدا تنها از سمت چپ منتشر میشود و تمام این المانها به جذابیت بصری و حسی فیلم و موسیقی اضافه میکنند.
در Dolby Atmos هنوز هم برای برخی صداها از رویکرد سنتی استفاده میشود. صداهای امبینت و استاتیک نیازی به مسیر ندارند. اما برای این صداها هم لایههای مختلفی در نظر گرفته میشود تا تاثیر آن بالاتر برود. در حال حاضر 128 کانال صدایی مختلف وجود دارند که در 10 لایه صدایی قرار گرفتهاند که قدرت مانور فیلمسازان و طراحان صدا و مهندسین صدا را بسیار بالاتر برده است. گیمهای جدید هم به این حوزه روی آوردهاند و فضایی هیجانانگیز برای گیمرها ساختهاند.
صدای دالبی اتموس را کجا گوش بدهیم؟
اگر دوست دارید این صدا را تجربه کنید راحتترین راه این است که سینمایی پیدا کنید که با این تکنولوژی کار میکند. در حال حال حاضر الجی و سونی هم در مدلهای جدید تلویزیونشان این تکنولوژی صدا را به کار بردهاند. در نظر داشته باشید که حتما خود فیلم هم باید از این تکنولوژی استفاده کرده باشد.
در گوشیهای هوشمند مدل محدودتری از Dolby Atmos وجود دارد. تعداد لایههای کم و کانالهای کمتری استفاده شدهاند اما همچنان تفاوت زیادی را احساس خواهید کرد. اپل در نسخهی iPhone X به بعد از این تکنولوژی استفاده کرده است. S10 و Note 9 سامسونگ هم از اتموس استفاده میکنند.
Dell XPS 13 و Lenovo Legion و برخی لپتاپهای دیگر هم به این تکنولوژی مجهز شدهاند. لیست کامل تمام دستگاهها و اسپیکرها و … را میتوانید از وبسایت رسمی دالبی اتموس ببینید.
دالبی اتموس و سینمای خانگی
با یک سیستم صوتی و تصویری مجهز به دالبی اتموس احساس خواهید کرد 64 اسپیکر در جاهای مختلف خانه کار گذاشته شدهاند. سیستمهای خانگی اتموس همچنان 128 المان صدایی مختلف را دارند. اما برای بهرهبرداری بهتر از این سیستم حداقل به 7 اسپیکر نیاز دارید. هر چقدر تعداد این اسپیکرها بالاتر برود کیفیت و اتمسفر صدایی قویتری هم تجربه خواهید کرد. میتوانید یک پکیج کامل سینمای خانگی مخصوص صدای دالبی اتموس تهیه کنید تا مشکلی از نظر پخش صحیح صدا ایجاد نشود.
اگر یک تلویزیون مجهز به این تکنولوژی دارید نباید نگران فرمت پخش فیلم باشید. فیلمهای HD Blu-ray و Ultra HD Blu-ray از دادههای دالبی اتموس پشتیبانی میکنند و نیازی به فرمت 4K ندارید. هر چند در فرمت 4K کیفیت صدا نسبتا بهتر از HD است. یکی از دلایل حجم بالای این فیلمها هم همین است.
برخی شبکههای ماهوارهای (برای پخش مسابقات ورزشی) و نتفلیکس هم از این تکنولوژی استفاده میکنند. Apple TV 4K یکی از گزینههایی است که میتوانید از آن مطمئن باشید. هم از نظر پخش باکیفیت فیلم بسیار قدرتمند عمل میکند و هم کاملا مجهز به Dolby Atmos است.
برای نصب اسپیکرهای قسمت بالا نیاز نیست سقف را سوراخ کنید و اسپیکر را به آن وصل کنید. اسپیکرهای مخصوصی برای این قسمت وجود دارند که شما آنها را کنار تلویزیون قرار میدهید اما دارای Upward-Firing هستند یعنی مسیر صدا از بالا به پایین است. اما برای جهات چپ و راست حتما به اسپیکرهایی نیاز دارید که در قسمتهای مختلف خانه قرار میگیرند. اگر سیستم صوتی فعلیتان را دوست دارید و قصد خرید اسپیکر جدید را ندارید مبدلهایی وجود دارند که سیستم فعلی شما را با این تکنولوژی سینک میکنند. هر چند به خوبی خود سیستمهای دالبی نیستند اما همچنان قابلیتهای بالایی دارند.
Dolby Atmos روی گوشیهای موبایل
دالبی اتموس با اکثر لوازم دیجیتال که قابلیت پخش صوت دارند سازگار است و اخیرا کمپانیهای اپل و سامسونگ و الجی و نوکیا از این تکنولوژی صدا در گوشیهای پرچمدارشان استفاده کردهاند. انواع گوشیها، تبلتها و حتی هدفونها از این قابلیت استفاده میکنند. در حال حاضر هدفونها و هندزفریها هم صرفا دو حالت استریو و مونو ندارند و امکان پخش از لایههای مختلف وجود دارد.
اما دالبی اتموس در گوشیهای هوشمند نسخهای محدودتر و سنتیتر است. چرا که هنوز امکان استفاده از جهتهای مختلف وجود ندارد. اما به نظر میرسد گوشیهای مخصوص گیمینگ به زودی با این سیستم کوپل شوند و امکان استفاده از چندین اسپیکر را در اختیار کاربران قرار دهند. با استفاده از Dolby Atmos روی گوشیهای موبایل میتوانید فضای سهبعدی صدا را تشخیص دهید و تفاوتهای زیادی با سیستمهای معمولی دارد. هر چند مثل سینما و یا سیستمهای خانگی با اسپیکرهای بزرگ نیست اما حس فضا و اتمسفر و همچنین جهتدهی صداها به وضوح احساس میشود.
موسیقی در دالبی اتموس
این تکنولوژی فقط مختص سینما و گیم و فیلم نیست. صنعت موسیقی استفادهای بهتر و حتی حرفهایتر از این تکنولوژی دارد. اولین نسخهی موسیقایی این تکنولوژی به مناسبت 25امین سالگرد Automatic For The People بند R.E.M بود. یعنی سال 2015. در همین سال از دالبی اتموس در کنسرت هانس زیمر در پراگ استفاده شد.
برخی آهنگها و آلبومهای معروف قدیمی هم با این تکنولوژی دوباره تنظیم شدند. راجر واترز آلبوم The Wall پینک فلوید را دوباره تنظیم کرد. هر چند به خوبی آلبوم اصلی نبود. ارکسترها هم وارد این جریان شدند و در حال حاضر بسیاری از ارکسترهای معروف جهان با این تکنولوژی کیفیت صدایی معجزهآسا را ارائه میکنند. اما باید گفت که هنوز جای کار دارد. با شراکت کمپانی دالبی با برخی از استودیوها معروف موسیقی در جهان به نظر میرسد پیشرفتهای خوبی در این زمینه حاصل خواهد شد.
رقبای Dolby Atmos کدامند؟
دالبی تنها کمپانی در زمینهی تولید صداهای سهبعدی نیست. DTS در ژانویه 2015 با همین استراتژی وارد بازار شد. هر چند این کمپانی صرفا روی سینمای خانگی تمرکز کرده است. اخیرا هم با برخی سینماها همکاری میکند. اولین نسخهی عرضه شده توسط این شرکت DTS:X بود.
اما DTS:X چه تفاوتی با Dolby Atmos دارد؟ از بسیاری جهات تقریبا مشابه هستند. اما تعداد اسپکرهای لازم در DTS:X کمتر است. یعنی اگر برای خانه 34 اسپیکر Dolby Atmos در نظر میگیرید. همین کار را DTS:X با 32 اسپیکر انجام میدهد. با همان کیفیت. نکتهی اصلی اینجاست که دلیل محبوبیت دالبی استفادهی گستردهی آن در موزیکها، گیمها، انواع تلویزیونها و گوشیها و اسپیکرهاست و این موارد رقابت را برای DTS سختتر کرده است.
Auro 3D هم رقیب دیگر دالبی است. در بلژیک توسعه یافته است و قدیمیتر از دالبی است. یعنی در سال 2006 برای اولین بار توانست صدای سهبعدی ایجاد کند. اما تنها در سه لایه و در چهار جهت. بالا، پایین و طرفین. عمق کمتری نسبت به دالبی دارد و اتمسفری که ایجاد میکند به پای دالبی اتموس نمیرسد.
کدام فیلمها از تکنولوژی دالبی اتموس استفاده کردهاند؟
اولین فیلمی که با این تکنولوژی تولید و عرضه شد انیمیشن Brave پیکسار بود. در حقیقت به نوعی رونمایی از این تکنولوژی در سینما بود. بعد از آن تئاترهای مختلف به این تکنولوژی مجهز شدند و کم کم پا گرفت.
در اسکار 2019 سه تا از فیلمهایی که برنده شدند با دالبی همکاری کرده بودند. Spiderman ،Roma و Bohemian Rhapsody برندههای این جشنواره بودند و بخشی از موفقیتشان را به این تکنولوژی هیجانانگیز مدیونند. کم کم فیلمسازها و طراحان صدا دالبی اتموس را به نوعی روتین در سینما تبدیل میکنند و از آن استفاده میکنند تا بهترین کیفیت صدا را در اختیار مخاطب قرار دهند.
Atmos در واقعیت مجازی
عینکهای واقعیت مجازی هنوز روی بورسند. حالا با این تکنولوژی صدای سهبعدی و تلفیق آن با فضای سهبعدی همهچیز متفاوتتر میشود و واقعیت مجازی هرچه بیشتر به واقعیت نزدیک میشود. باعث میشود تا بیشتر و بیشتر در این دنیا غرق شوید. بازیهایی سهبعدی با صدای سهبعدی تجربهای هیجانانگیز به شما میبخشند و آدرنالین در بالاترین سطح قرار میگیرد.
در حال حاضر دو عینک واقعیت مجازی که با این تکنولوژی کار میکنند Oculus Rift و HTC Vive هستند. سامسونگ هم اذعان کرده است که عینک واقعیت مجازی سامسونگ گیر وی آر با این تکنولوژی سازگار است.
سوالات متداول در مورد Dolby Atmos
به چند بلندگو برای Dolby Atmos نیاز داریم؟
حداقل بار برای دالبی اتموس یک سیستم 2.5.1 است. یعنی حداقل پنج بلندگو در اطراف اتاق، یک ساب ووفر و دو بلندگو سنگین نیاز دارید. اگر در حال حاضر سیستم 7.1 دارید، می توانید فقط دو بلندگوی فراگیر را بردارید و آنها را روی سقف نصب کنید.
آیا Dolby Atmos برای بازی مناسب است؟
Dolby Atmos اجازه میدهد صدا دقیقاً در یک فضای سه بعدی پخش شود، به این معنی که فضای واقعیتری را برای بازی فراهم میکند. برای بازیهایی که نیاز به شنیدن صدای دقیق دارید، بسیار مناسب است.
چگونه Dolby Atmos را در Android فعال کنیم؟
1. روی Settings ضربه بزنید و Sounds and vibration را باز کنید.
2. اگر Android نسخه 9.0 دارید، روی Advanced sound settings و سپس Sound quality and effects ضربه بزنید.
3. سوئیچDolby Atmos را بکشید تا فعال شود.
4. علاوه بر این، جلوه های صوتی مختلفی نیز در دسترس است.
جمع بندی
حالا با این تکنولوژی هیجانانگیز آشنا شدهاید. اگر قصد خرید اسپیکر را دارید و دوست دارید تلویزیون و سینمای خانگیتان را مجهزتر کنید این تکنولوژی میتواند بعد تازهای از صدا را به شما هدیه کند. راهنمای خرید اسپیکر بلوتوثی را هم بخوانید تا با اطلاعات بیشتر و دقیقتر بتوانید بهترین گزینه را برای کیفیت صدای موسیقیتان انتخاب کنید و جهان را به شیوهای دیگر بشنوید.
ممنون از مقاله خوب و جامع تون ،خیلی عالی بود ،کامل خوندم، چند وقتی بود که میخواستم تفاوت دو تکنولوژی دالبی اتموس ،DTS X رو بدونم ،که با خوندن این مطالب تو سایت شما تقریبا به جواب همه سوال هام رسیدم، تو هیچ سایتی نتونسته بودم توضیحات جامعی در این زمینه بخونم